Thiết kế phòng tắm, nhất là phòng tắm dành cho người cao tuổi cần đặc biệt chú ý đến yếu tố an toàn. Bởi lẽ, đây là không gian thường xuyên tiếp xúc với nước, dễ bị trơn trượt, tai nạn.
Thiết kế phòng tắm cho người cao tuổi phải thích với các khả năng thể chất của người dùng, cung cấp các điều kiện sinh hoạt tiện lợi và an toàn hơn. Điều này rất quan trọng, giúp giảm nguy cơ tai nạn.
Số liệu thống kê cho thấy, các vụ tai nạn hàng ngày trên thế giới liên quan tới nhà vệ sinh chiếm tỷ lệ khá lớn vì không gian thường khá chật hẹp, trơn trượt. Mỗi chúng ta đều ít nhất một lần trượt chân trong nhà tắm. Đặc biệt, người cao tuổi là đối tượng bị té ngã nhiều nhất do cơ thể giảm phản xạ tự nhiên. Với người già, tai nạn trong phòng tắm thường có thể bị chấn thương, di chứng, hạn chế chức năng nghiêm trọng.
Dưới đây là một số điều cần lưu ý khi thiết kế nhà vệ sinh cho người lớn tuổi.
Tuân thủ tiêu chuẩn thiết kế
Phòng tắm cho người cao tuổi luôn phải tuân thủ các tiêu chuẩn thiết kế cơ bản, đáp ứng nhu cầu cơ bản của người già, những người suy giảm khả năng vận động. Mặc dù người lớn tuổi vẫn có thể đi lại bình thường nhưng bạn vẫn nên tính toán trong trường hợp phải sử dụng xe lăn, nạng chống hay có thêm người chăm sóc. Thế nên, thiết kế phòng tắm hợp lý, rộng rãi sẽ giúp cải thiện không gian, ngăn ngừa té ngã và chấn thương khi va đập.
Phòng tắm cho người cao tuổi luôn phải tuân thủ các tiêu chuẩn thiết kế cơ bản.
Đảm bảo di chuyển thuận tiện
Trước hết, cần đảm bảo lối đi lại dễ dàng. Đối với phòng tắm cho người già, nên thiết kế lối đi rộng rãi, không có rào chắn hoặc các vật lỏng lẻo, thảm trải sàn, giày dép nhằm hạn chế tình trạng vấp ngã hoặc cản trở khi di chuyển bằng xe lăn.Thứ nữa, cần đảm bảo thiết bị điện cung cấp đủ ánh sáng cho lối đi, công tắc lắp đặt ở vị trí vừa tầm với, dễ nhìn thấy nhất. Trong trường hợp người già sử dụng xe lăn, lối đi nên lớn hơn kích thước của xe lăn, đồng thời phải đủ chỗ để quay xe khi cần.
Lối đi trong phòng tắm người cao tuổi cần đảm bảo rộng rãi, không bị cản trở.
Nên đặt phòng tắm ở vị trí giúp người lớn tuổi dễ tiếp cận, sử dụng nhất.
Cửa ra vào dễ mở
Cửa ra vào phòng tắm phải dễ mở, trực quan và rộng ít nhất 80cm. Nên chọn tay nắm cửa gạt thay vì núm vặn. Lý do là, khi tay trơn ướt sẽ khó sử dụng các núm cửa tròn. Với tay nắm cửa gạt, cả người già lẫn trẻ nhỏ đều có thể sử dụng dễ dàng.
Mặt khác, bạn cũng có thể chọn loại cửa trượt dễ đóng mở, không cần dùng nhiều sức, đặc biệt phù hợp với người già ốm yếu. Lưu ý, nên hạn chế sử dụng khóa để giúp quá trình đóng/mở cửa được dễ dàng, nhất là trong những trường hợp khẩn cấp. Cũng nên ưu tiên thiết kế cửa phòng tắm mở được từ bên ngoài, đồng thời có ô cửa kính để dễ dàng quan sát hoặc tháo bỏ kịp thời.
Lát sàn bằng vật liệu chống trơn trượt
Nước, sữa tắm, dầu gội và các đồ vệ sinh cá nhân khác là những tác nhân khiến sàn phòng tắm trở nên trơn trượt hơn so với các phòng chức năng khác trong nhà ở. Do đó, sàn nhà tắm nên được lát các loại gạch có độ nhám cao như gốm sứ, ván xi măng, epoxy, sàn cao su, có rãnh thoát nước.
Một số chuyên gia đề xuất rằng, phòng tắm nên sử dụng màu sắc tương phản, ví dụ tường hoặc sàn nhà tương phản với thiết bị vệ sinh để tránh gây nhầm lẫn cho người già bị giảm thị lực.
Thảm trải sàn nếu không phù hợp cũng có thể là nguyên nhân chính gây ra tai nạn. Tốt nhất, chúng nên được tráng cao su ở mặt tiếp xúc với sàn để có đủ ma sát, tránh trơn trượt. Và dĩ nhiên, nên giữ sàn luôn sạch sẽ, khô ráo nhằm hạn chế tối đa trơn trượt.
Sàn phòng tắm cần được lát bằng các vật liệu chống trơn trượt.
Lắp bồn cầu cao hơn thông thường
Do giảm trương lực cơ ở người cao tuổi nên bồn cầu cần được thiết kế cao hơn thông thường để giúp người dùng dễ dàng ngồi xuống hay đứng lên. Chiều cao lý tưởng khi lắp bồn cầu cho người lớn tuổi là 46cm. Cùng với đó, cần đảm bảo thiết bị được gắn chắc chắn vào sàn hoặc tường.
Khi thiết kế phòng tắm cho người cao tuổi nên lắp bồn cầu cao hơn so với thông thường.
Thanh vịn
Thanh vịn trong phòng tắm là điểm tựa để hỗ trợ người cao tuổi trong các trường hợp đứng lên, ngồi xuống hay khi đi vào nhà tắm. Tốt nhất, bạn nên lắp các thanh vịn ở vị trí dễ đi, vừa tầm với. Thanh vịn nên được làm từ chất liệu nhôm hoặc thép không gỉ và gắn chắc vào tường ở độ cao từ 1,1-1,3m.
Tuyệt đối tránh sử dụng phụ kiện thay thế không phù hợp để làm thanh vịn trong phòng tắm cho người già. Đối với những phòng tắm rộng rãi, nên đầu tư thanh vịn trên các khoảng trống tường dẫn tới những vị trí quan trọng như bồn rửa mặt, bồn cầu, vòi hoa sen, bồn tắm hoặc buồng tắm kính.
Thanh vịn trong phòng tắm hỗ trợ người già di chuyển hoặc khi đứng lên hay ngồi xuống.
Bồn rửa mặt loại cần gạt hoặc cảm biến
Tương tự như cửa ra vào phòng tắm, bồn rửa mặt nên sử dụng loại cần gạt hoặc vòi nước cảm biến điện tử thay vì sử dụng vòi vặn xoay thông thường. Mặt khác, nên nên lắp đặt vị trí vòi nước và vòi hoa sen vừa tầm với để bật, tắt dễ dàng.
Bồn rửa mặt trong phòng tắm cho người già nên sử dụng loại cần gạt hoặc cảm biến.
Buồng tắm đủ rộng
Buồng tắm dành cho người lớn tuổi cần rộng tối thiểu 80cm. Không nên lắp đặt bồn tắm đứng hoặc bồn tắm nằm nhằm hạn chế việc phải bước ra bước vào, có thể gây trơn trượt, té ngã. Đặc biệt, buồng tắm nên đủ không gian cho người thứ hai - thường là người chăm sóc, hỗ trợ người già khi cần thiết.
Cùng với đó, buồng tắm cũng nên có thêm vòi hoa sen để tiện lợi sử dụng hơn. Thêm ghế ngồi cao hơn sàn khoảng 46cm để giúp người già đỡ đau mỏi chân, hạn chế tác động lực lên lưng. Ngoài ra, cũng nên có giá để gọn gàng các vật dụng thiết yếu trong phòng tắm và phải vừa tầm với.
Buồng tắm cho người cao tuổi cần đủ rộng, đủ không gian trong trường hợp có thêm người thứ hai chăm sóc, hỗ trợ.
Hệ thống báo động
Ngay cả khi phòng tắm cho người cao tuổi được thiết kế đảm bảo các yếu tố nêu trên, bạn vẫn nên dự trù những tình huống xấu nhất có thể xảy ra như tại nạn, té ngã. Do đó, nên thiết kế chuông báo động hoặc nút khẩn cấp để báo hiệu khi có sự cố. Lưu ý, các thiết bị này nên được lắp đặt ở những vị trí gần mặt sàn để người già có thể với tới.
Giải pháp khả dụng khác là lắp đặt các thiết bị cảm biến trong phòng, sử dụng tự động hóa để kiểm soát tình hình.
Mỗi quốc gia đều có các tiêu chuẩn về kích thước phòng tắm và các tính năng an toàn, dễ dàng sử dụng dành cho người ngồi xe lăn hay người bị suy giảm khả năng vận động. Bài viết này nhằm mục đích chỉ cho bạn những mẹo, những điểm cần lưu ý khi thiết kế phòng tắm cho người cao tuổi, sao cho an toàn và thoải mái nhất có thể.
>> Xem thêm: